Tinder üzerinden bir NATO askeriyle, “Naomi” ismiyle konuşan kişi, askeri tatbikatlara yönelik bâtın bilgileri edindi. Bir öteki olay ise İngiltere’de, spor yapanların kullandığı uygulamaların casusluk yaptığı argümanıydı. Yeniçağ gazetesinden Kağan Kaya, “Tinder ve Casusluk” başlıklı yazısında yaşananları söyle anlattı:
Hollanda’dan gelen haber dijital çağın ne kadar “ince sızıntılarla” dolu olduğunu gözler önüne seriyor. Follow The Money (FTM) isimli araştırmacı gazetecilik platformu, Tinder’da geçersiz bir hesap açarak NATO askerlerine ulaştı. Lakin o denli bu türlü bir ulaşma değil. “Gezmeyi ve yoga yapmayı seven Naomi” takma ismiyle açtıkları profil kısa müddette 100 binden fazla askerin Tinder profilini ortaya çıkardı. Bununla da kalmadı; askerlerin ferdî bilgileri, vazife yerleri, hatta kullanılan silahlar ve askeri araçlarla ilgili bilgilere bile ulaştılar.
Düşünün ki bir NATO askerisiniz. Bir görevdesiniz fakat yalnızsınız. Telefonu açıyorsunuz, “Tinder’ı biraz kurcalayayım” diyorsunuz. Karşınıza biri çıkıyor: “Naomi, 35 yaşında, yoga yapmayı seviyor.”
Sohbet başlıyor. “Nerede çalışıyorsun?”, “Ne tıp araçlar kullanıyorsunuz?”, “Hangi ülkedesin şu an?” Soruları direkt sorulmasa bile konuşmanın ortasına serpiştiriliyor. Ve konuşmalardan “ufak tefek bilgiler” çıkıyor. Bu ufak tefek bilgiler, casuslar için “büyük resmin” modülleridir. Hiç kimse bir casusa “Füze fırlatma kodlarını söyler misin?” demez. Esasen casuslar da bunu sormazlar. Onlar, Naomi’nin yaptığı üzere yavaş yavaş bilgileri toplarlar.
ÜSSÜN NE KADAR DOLU OLDUĞU, TATBİKAT VAKTİ ÜZERE BİLGİLERİ ELE GEÇİRDİ
Amsterdam Üniversitesi’nden güvenlik uzmanı Matthijs Koot diyor ki: “Askerlerin hareketlerinin bu kadar kolay izlenebilmesi, ulusal güvenlik için önemli bir tehdit.” Hakikaten de o denli. Askerin nerede olduğu, hangi tatbikatın ne vakit yapıldığı, hangi üssün ne kadar dolu olduğu üzere bilgiler yalnızca “Naomi” isimli bir profilin eline geçiyor. Bilgiler bir ortaya gelince, yabancı istihbarat servislerinin “büyük resim” dediği şey oluşuyor. Ve kimsenin görmek istemeyeceği kadar tehlikeli bir tabloya dönüşüyor.
TINDER İLE SONLU DEĞİL: STRAVA TEDİRDİNLİĞİ
Elbette hayır. Mevzuyla ilgili olarak, Almanya’da Rus casuslarının Tinder aracılığıyla Alman siyasetçiler ve askeri çalışanla irtibat kurmaya çalıştığı ortaya çıktı. The Guardian’ın haberine nazaran İngiltere’de de “Strava” isimli bir fitness uygulamasının paylaştığı pozisyon bilgileri yüzünden saklı askeri üslerin yerleri ifşa oldu.
Olay o kadar büyüdü ki, birçok ülke askeri tesislerde bu uygulamanın kullanılmasını yasakladı. Hollanda Savunma Bakanlığı da hizmet telefonlarında bu tıp uygulamaları yasakladı. Zira beşerler, spor yaparken bile izlenebiliyorlar. Bu arada, ABD Adalet Bakanlığı 2020’de, Avustralya istihbaratı ise 2022’de, arkadaşlık sitelerinin casusluk faaliyetleri için kullanıldığını resmen duyurdular. Yani sorun yalnızca Tinder’la hudutlu değil.
TINDER’DAN AÇIKLAMA
Tinder da hususla ilgili bir açıklama yaptı. Dedi ki: “Konum belirlemeyi engellemek için teknik tedbirler aldık. Üçüncü şahısların toplu bilgi elde etmesini önlemeye çalışıyoruz lakin her vakit başarılı olacağımızı garanti edemeyiz.”
Cümleyi bir daha okuyalım: “Her vakit başarılı olacağımızı garanti edemeyiz.” Tabiri iş dünyasında “Evet, lakin hayır.” demenin süslü bir yoludur. Bir uygulamanın, kullanıcıların pozisyon bilgilerini diğerlerinden büsbütün gizlemesi beklenirken, Tinder bunu yapamayacağını itiraf etmiş oluyor.
SPOR İÇİN KULLANILDI: KIŞLA VE VAZİFEDE DE UYGULAMA YANLARINDA
Hollanda İstihbarat Servisi Eski Başkanı Bert Hubert, askeri kışlalarda bu tıp uygulamaların kullanılmasının yasaklanması gerektiğini söyledi. Ancak bu da kâfi değil. Zira askerlerin cep telefonları yalnızca kışlada değil, vazifedeyken de yanlarında. Ve o telefonlar istihbarat servislerinin hayal edebileceği her türlü bilgiyi veriyorlar.
Bert Hubert çok daha sert bir yorum yapıyor: “Yaptığımız her şey, gittiğimiz her yer, telefonlarımız aracılığıyla takip ediliyor. Bu, savunmanın çözemeyeceği toplumsal bir sorun.” Sözü çağdaş dünyanın en net özeti olabilir.
Sosyal medya, flört uygulamaları, spor uygulamaları… Hepsi, “kişisel veri” dedikleri o kutsal bilgiye ulaşıyorlar. Bilgiler şirketlerin eline geçiyor. Şirketler de dataları muhafaza kelamı veriyor fakat az evvelki Tinder açıklamasını hatırlayın: “Her vakit başarılı olacağımızı garanti edemeyiz.”
SABAH KOŞUSU ROTANIZ BİLE İFŞA OLABİLİR
Şimdi size küçük bir örnek vereyim. Diyelim ki bir sabah koşuya çıkıyorsunuz ve Strava’yı açıyorsunuz. Koştuğunuz rota Strava’ya kaydediliyor. Tıpkı yoldan her gün geçiyorsanız, bu demektir ki, biri sizi her gün o rotada izleyebilir. Bir sabah koşusunun bile ifşa edebileceği bir bilgi olduğunu hayal edin. Bu yalnızca sizde olan bir sorun değil, tüm dünyadaki askeri üslerde de tıpkı sorun var. Strava yüzünden ABD’nin, İngiltere’nin ve başka ülkelerin birtakım askeri üsleri ifşa oldu.
Peki sizce bir asker, Tinder’da birine “Selam, ne yapıyorsun?” yazdığında bu bilgi kimin eline geçiyor? Kimi vakit Tinder’daki uydurma bir profilin, kimi vakit bir casusun, kimi vakit da pazarlama şirketlerinin.
KİŞİSEL DATALARI MÜDAFAAN İÇİN TAHLİL NE
Çözüm kolay değil, sorun yalnızca “uygulamaları yasaklayalım” demekle bitmiyor. Bert Hubert diyor ki: “Savunmanın çözemeyeceği toplumsal bir sorun.” Yanlışsız. Birey olarak biz de “tüm hayatımızı” akıllı telefonlara yüklüyoruz. Gideceğimiz yeri, gezdiğimiz yerleri, ne yediğimizi, ne düşündüğümüzü bile… Her uygulama, bizden bir bilgi alıyor. Bilgilerimiz, bir gün bir casusun, bir reklam şirketinin yahut bir dolandırıcının eline geçebilir.
YENİ PERİYOT CASUSLUK JAMES BOND SİNEMASI DEĞİL
Artık casusluk faaliyetleri James Bond sinemalarındaki üzere bilinmeyen gece kulüplerinde değil, cep telefonlarında yapılıyor. Bir casusun “ben casusum” diye bağırmasına gerek yok. Naomi isimli düzmece bir hesap açar, size “Ne işle meşgulsün?” diye sorar ve siz de yanıt verirsiniz. O an size sıradan bir sohbet üzere gelir lakin casuslar için o bir altın madendir.
Sözlerimi bitirirken size şunu söylemek istiyorum: Artık kapalılığın ne olduğunu tekrar düşünmeliyiz. Zımnilik; yalnızca askeri bir sorun değil, hepimizin ortak sorunudur. Bir arkadaşlık uygulaması bile, ulusal güvenlikte “zayıf halka” olabiliyorsa, her birimizin elindeki telefon aslında birer “dinleme cihazı” olabilir.
Unutmayın, her bilgi bir ipucudur ve her ipucu bir fotoğrafın kesimidir. Ve maalesef, casuslar o resmi sizden daha âlâ görebilirler. Aklımızı kullanalım telefonumuz bize ihanet etmesin!